Uit consumentenonderzoek vanaf de jaren tachtig tot op heden blijkt dat gezondheid altijd aankoopargument nummer één geweest is voor biologische voeding. De consument is, als het er echt op aankomt, meer ego- en hedonist dan idealist. Dat is vervelend voor een op idealisme geschoeide branche, maar wel de realiteit. Natuurlijk, ook duurzaamheid scoort als argument bij de biologische consument goed, maar de biologische consument is niet representatief voor alle consumenten. Het overtuigen van de consument en hem verleiden tot aankoop van biologische producten is makkelijker via een gezond dan een duurzaam argument. Omdat het dichterbij ligt en miljoenen mensen het dagelijks aan den lijve ondervinden.
De allesoverheersende vraag bij de geboorte van ieder kind luidt: 'Is het gezond?' In de eerste levensjaren van het kind wordt er nog regelmatig aan de gezondheid gedacht. Zodra de kleintjes zich ontwikkelen tot stevige innemers met eigen merkbewustzijn, verflauwt dit bewustzijn en de voorbeeldfunctie binnen het gezin. Huishoudens met kinderen tussen de 6 en 17 en grote huishoudens behoren tot de minder frequente EKO-kopers. Ze haken af. Omdat het veel kost, niet alleen financieel, maar vooral in energie om kinderen te overtuigen dat snoep, cola, chips en frites niet gezond zijn. Waar dat toe leidt begint langzamerhand goed zichtbaar te worden. De enorme overconsumptie in combinatie met te weinig beweging in Westerse landen creëert massa's consumenten met overgewicht, suikerziekte en/of allergie. En overconsumptie is niet alleen teveel, maar vooral teveel verkeerd eten. De gangbare levensmiddelenindustrie haakt handig in op de zelf gecreëerde nieuwe doelgroepen met afslankconcepten die vooral de portemonnee treffen. Wat verleidingstechnieken betreft moet de biologische branche nog veel leren.
Hoe ernstig het gesteld is met de gezondheid blijkt niet alleen uit de enorme kostenstijging van de overheidsuitgaven voor Volksgezondheid, maar ook uit de communicatie van zorgverzekeraars. Sla hun tijdschriften erop na: het merendeel van de artikelen gaat over gezond eten en bewegen! Niet zelden worden biologische en vegetarische voeding daarbij extra geaccentueerd. Ze willen ons heropvoeden en doen dat ongetwijfeld uit eigenbelang.
Het zal nog wel even duren voordat overheid en zorgverzekeraars de verantwoordelijkheid voor ongezond eten afwentelen op de industrie en de consument, zoals de rookwaren industrie na jaren uiteindelijk overkomen is. Kan biologische voeding zich in de tussentijd presenteren als must voor de consument die de verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen gezondheid en graag fit en vitaal wil blijven? Volgens vertegenwoordigers van de reguliere voedingsindustrie, zoals CBL voorzitter Klaas van de Doel niet: 'Er is geen bewijs dat biologisch gezonder is dan gangbaar.' Volgens Triodos directievoorzitter Peter Blom en zelfs minister Veerman zijn er wel aanwijzingen, maar dient verder geïnvesteerd te worden in onderzoek. Voor de gemiddelde reclamemaker is er weinig bewijs nodig om een product tot beste, lekkerste, coolste of gezondste uit te roepen. Voor de biologische voeding als totaal geldt het omgekeerde. Is de biologische sector misschien te bescheiden?
De pijlers van biologische landbouw voor de consument zijn: onbespoten (geen kunstmatige bestrijdingsmiddelen), geen kunstmest en diervriendelijk (b.v. geen antibiotica). Als je deze pijlers vertaalt naar gezonde productvoordelen voor de consument: bevat geen (tot heel weinig) residuen (die schadelijk zijn voor de gezondheid), bevat een laag nitrietgehalte (met name bladgroenten), bevat minder toxische stoffen, bevat (soms) meer nutriënten (zoals vitamine C) en bevat geen (tot heel weinig) antibiotica. Allemaal wetenschappelijk bewezen. Er liggen nog meer wetenschappelijke gezondheidsbewijzen in het verschiet die de biologische landbouwmethode gaan ondersteunen.
In de verwerking van biologische grondstoffen tot levensmiddelen wordt er nog een extra pijler aan de landbouwmethode toegevoegd: geen (tot zo min mogelijk) onnatuurlijke toevoegingen. Dat is wettelijk vastgelegd in de EU Verordening voor biologische landbouw en producten. Dus geen kunstmatige geur-, kleur-, smaakstoffen en conserveermiddelen.
Daarnaast zijn er tal van biologische levensmiddelenproducenten, die vanuit een visie op goede voeding hun producten zo min mogelijk raffineren en bewerken. Het idee van "hele voeding", eerlijk eten dat nog dicht bij zijn oorsprong staat en niet eindeloos in en uit elkaar geknutseld wordt. De opmars van koudgeperste oliën, versgeperste vruchtensappen, biogarde, muesli, meergranen repen, melkzure drankjes en vegetarische specialiteiten hebben we aan deze stroming te danken. Welke impact "hele voeding" heeft op de gezondheid, wordt zichtbaar wie zich een maand overlevert aan junkfood.
Wie de gezondheidsbewuste consument wil verleiden met biologische voeding doet er geen goed aan om haar met onderzoeksfeiten om de oren te slaan. De consument heeft al een goed gezondheidsgevoel bij biologische producten. Meer op basis van intuïtie, dan op basis van keiharde bewijzen, vergelijkbaar met homeopathie. Dat is mooi meegenomen. Nu de smaakperceptie van biologisch sterk in de lift zit, ligt de weg open om de egoïst en de hedonist in een ieder aan te spreken. Consumenten die gezond genietend door het leven willen. Met variatie per doelgroep. Algemeen: lekker gezond duurt het langst. Specifiek voor de senioren: biologisch als je maximaal van je pensioen wilt genieten. U weet wel, dat Zwitserleven gevoel. Specifiek voor jongen en aanstaande ouders: gezond leven begint bij biologisch. Het moet toch niet zo heel moeilijk zijn kwaliteitsvoeding uit de biologische landbouw te "branden" als een must voor de gezonde levensgenieter, als de coolste tienerhit, als een 'fatsoen-moet-je-doen'-credo van groen en rechts en van beschaafd tot christelijk. Geld speelt geen rol, als je er maar een goed gevoel voor terugkrijgt. En die potentie heeft biologische voeding.
